Veel ouders vallen op een zeker moment om. Suïcidaliteit is vaker wel dan niet een proces dat een lange adem vraagt en vaak is er ook al veel aan vooraf gegaan. De oerkracht die wordt opgeroepen als je het gevoel hebt dat je kind in gevaar is kan je – tijdelijk – vleugels geven, maar put ook uit. Sommigen voelen zich juist verlamd door machteloosheid, ook dat kost ontzettend veel energie. Sowieso is omgaan met alle ingewikkeldheid rondom een kind dat niet (meer) wil leven voor de meeste ouders nieuw terrein. Hoe ga je daarmee om? Hoe blijf je daarin overeind? Eerlijk gezegd houden de meeste ouders zich daar niet mee bezig. Totdat ze omvallen.
Zelfkennis
Dat zou je dus vóór willen zijn. Zelfzorg begint met zelfkennis. Weet je waar je goed in bent en wat je minder sterke kanten zijn? Wat draag je mee in je rugzak uit je eigen geschiedenis? Hoe ga je om met stress en emoties? Wie of wat is steunend voor jou in moeilijke tijden? Hoe zit het met jou en grenzen? Wanneer heb je het gevoel de regie te hebben? Er is niet maar één manier om het goed te doen. Sterker, je kunt en zult het niet altijd goed doen, dat zou onmenselijk zijn. Maar het helpt als je weet waar je blauwe plekken en triggers zitten, wat ze met je doen en hoe ze je denken, emoties, gedrag en interacties sturen. Als je je eigen patronen (her)kent en weet hoe je jezelf bijstuurt en oplaadt.
Aanpassen
Als je veel zorgen hebt en stress ervaart kun je niet meer goed denken. Wist je dat volgens onderzoek je IQ tot wel 13 punten kan zakken als je onder druk staat? Verstandige keuzes maken, je concentreren, iets onthouden, relativeren of dingen moeten volhouden en doorzetten worden allemaal moeilijker dan wanneer je in je gewone doen bent. Als je bedenkt dat het gemiddelde IQ in Nederland 100 is, zou het IQ van een gemiddelde Nederlander met stress tijdelijk zakken naar het niveau van zwakbegaafdheid (een IQ van 85 of lager). Niet gek dus als je het overzicht kwijt bent en behoefte hebt aan eenvoud en rust. Dat vraagt dus om aanpassen, compassie hebben met jezelf en first things first. We weten ook dat het beschermend werkt om je verhaal kwijt te kunnen (liefst op zo’n manier dat je ook een beetje gespiegeld wordt in wat je doet, denkt en zegt), hulptroepen te hebben voor praktische zaken en dat het belangrijk is om af en toe te ervaren dat je ertoe doet als ouder. Dat laatste kan ook in hele kleine dingen zitten!
Zelfcompassie
Zelfcompassie betekent dat je je verplaatst in wat je zwaar valt en dat je jezelf daarbij steunt, zoals je bij een goede vriend(in) of je kind zou doen. Het betekent dat je begripvol bent tegen jezelf wanneer je het zwaar hebt, wanneer je faalt of je tekort voelt schieten – in plaats van je gevoelens te negeren of jezelf onder te dompelen in zelfkritiek. Verdragen dus dat we soms falen, tekortschieten als ouder en het leed van ons kind niet kunnen voorkomen of wegnemen. Test maar eens hoe mild je wel of niet voor jezelf bent. De kunst is te leren stilstaan. Stress, verdriet of pijn durven opmerken, voelen en doorstaan. Als er aandacht is geweest voor de emoties, komt daarna ruimte vrij voor gedachten en andere afwegingen. Moet je als ouder nog iets anders doen? Of kun je dat ook laten? Soms is een fractie van een seconde genoeg om even stil te staan. Even afstand nemen en opmerkzaamheid oefenen schept ruimte om daarna eventueel opnieuw op het kind af te stemmen.
Ouderbegeleiding
Het blijkt voor veel hulpverleners moeilijk om de pijn en het verdriet van ouders er te laten zijn. Professionals vallen in hun contacten met ouders snel terug op pedagogische advisering in plaats van ruimte te maken voor de emoties van de ouder. Onbedoeld vergroten zulke pedagogische adviezen het gevoel van falen en tekortschieten bij ouders. Als het niet goed gaat met een kind, kan je dat als ouder erg persoonlijk opnemen. Het helpt om te verkennen welke aannames daar onder liggen. Dat je als ouder lijdt om het lijden van je kind en van dat gevoel af wil is logisch. Bij zelfcompassie voel je als ouder compassie voor je eigen lijden (over het lijden van je kind). Bij zelfcompassie erken je dat je kind lijdt en dat je dat lijden niet altijd kan verlichten. Je voelt en erkent de pijn die dat besef teweegbrengt en gaat (ook) voor de eigen pijn zorgen. Door in contact met ouders aandacht te hebben voor zelfcompassie en zelfhulp, helpen professionals ouders om voor zichzelf te zorgen en zich te herstellen.
Om uit te proberen
- Met al die kopzorgen raak je gemakkelijk het contact met je lijf kwijt. Je lijf (blijven) voelen is een belangrijke voor stress- en emotieregulatie. Voor de een werkt werken in de tuin (dat kan ook therapeutisch onkruid plukken zijn in de potten op het balkon), voor de ander klussen, hardlopen of dansen en er zijn ook ouders die zweren bij yoga, meditatie of een massage
- Dingen doen waar je (vroeger) blij van wordt zoals sporten, zingen, creatieve hobby’s, verenigingsleven, vrijwilligerswerk, optredens bijwonen,…
- Wat zou je zeggen tegen een goede vriend(in) of je kind? Doe dat voor jezelf
- Schrijven (al dan niet gestructureerd) in een dagboek
- Eventuele onbehulpzame overtuigingen onderzoeken zoals ‘mijn kind mag niet lijden’ en je bewust worden van je (onbewuste) eisen – probeer ze om te vormen naar meer mildheid
- Met de gratis Keys test krijg je zicht op waar je energie van krijgt en wat je minder sterke kanten zijn (waar je vaak dus ook op leegloopt).
- Je leven versimpelen: stap over op monotasken, zorg voor reminders zodat je je zo min mogelijk hoeft te herinneren
- Kijk of iets in de toolbox van onze zuiderburen dat je aanspreekt
- Praten met je partner, familie, vrienden of een professional zoals een coach, psycholoog of de praktijkondersteuner bij de huisarts (mits ze oordeelloos kunnen luisteren en pro-jou zijn)
